Badania wczesnośredniowiecznego kompleksu osadniczego na wyspach Jeziora Sławskiego

Muzeum Ziemi Wschowskiej od 2016 rozpoczęło pracę nad projektem badawczym Lubogosch – Tuchno – Radechovo. Tytuł projektu nawiązuje do nazw topograficznych osad i jezior występujących w najstarszym znanym dokumencie odnoszącym się bezpośrednio do ziem wchodzących w skład dzisiejszego powiatu wschowskiego. Dokument ten został wystawiony 25. grudnia 1208 roku przez księcia wielkopolskiego Władysława Odonica, który przekazał cystersom z Lubiąża osadę Lubogoszcz wraz z jeziorami Radziechowo i Tuczno, a więc obszar dzisiejszego Jeziora Sławskiego. Fakt ten był pierwszym akcentem związanym z wieloletnią obecnością cystersów w tej części południowo-zachodniej Wielkopolski. Projekt obecnie jest w fazie inicjacyjnej; jego głównym celem jest odkrycie i zbadanie śladów osadnictwa wczesnośredniowiecznego nad Jeziorem Sławskim, miejsca gdzie bez wątpienia przebywał pierwszy znany z imienia mieszkaniec regionu- wymieniony już we wspomnianym dokumencie- Wrocisz.

We wrześniu i październiku 2016 przeprowadzona została archeologiczna prospekcja terenowa, która objęła obszar wysp (Dzicza, Kormoranów, Ptasia i Tuczno), wraz z trzcinowiskami i z częścią przybrzeżną jeziora. Jej wynikiem było odkrycie materialnych pozostałości działalności człowieka na wyspach pochodzące z okresu neolitu (około 3100- 2600 p.n.e.), epoki brązu (około 1300- 900 p.n.e.) i przede wszystkim z wczesnego średniowiecza- od czasów plemiennych (VIII- IX w.), po schyłek rozbicia dzielnicowego (2. poł. XIII w.). Szczególnie duża ilość stanowisk archeologicznych pochodzi z XI/XII- 1. poł. XIII w., co może świadczyć o szczególnym rozwoju wyspowych źrebów lub osad w okresie, kiedy to wchodziły one w obręb kasztelanii przemęckiej, ojcowizny Władysława Odonica. Wydaje się, że rozwój siedzib ludzkich w obfitującej w wyspy, stosunkowo zacisznej północnej części Jeziora Sławskiego, zostało przerwane przeniesieniem ciężaru osadniczego w końcu XIII w. na teren przesmyku pomiędzy jeziorami, gdzie powstała kontrolowana przez książąt głogowskich, kasztelania tarnowska.

W 2019 roku przeprowadzono rozpoznawcze badania wykopaliskowe, połączone z penetracją podwodną. Aktualnie trwają prace studyjne nad opracowaniem wyników badań. Warto dodać, że sławski archipelag można podziwiać z punktu widokowego „Ptasi Raj”, usytuowanego nieopodal drogi pomiędzy wsiami Dąb i Lubiatów.

Głównym sponsorem badań jest firma Transfer Multisort Electronik https://www.tme.eu/pl/ zaś wsparcie logistyczne badań udzieliło Miasto i Gmina Sława https://slawa.pl/. Za udzieloną pomoc serdecznie dziękujemy!