Muzeum Ziemi Wschowskiej od początku swojej istnienia angażowało się w działalność badawczą. Dzięki współpracy ze Wschowskim Towarzystwem Kultury uczestniczyło w przygotowywaniu kilku sesji naukowych. W 1970 i 1973 r. były to sympozja poświęcone historii ziemi wschowskiej, w 1981 r. działalności Komisji Dobrego Porządku we Wschowie, a w 1995 r. rozwojowi miast tkackich w Wielkopolsce.
10 lat interdyscyplinarnych konferencji naukowych
Wschowa-Leszno
Andreas Gryphius na ziemi wschowskiej i pograniczu wielkopolsko-śląskim.
Inspiracje–związki–konsekwencje.
W dniach 20–21 X 2016 roku we Wschowie i Lesznie odbyła się – jubileuszowa, już dziesiąta – konferencja naukowa pt. Andreas Gryphius na ziemi wschowskiej i pograniczu wielkopolsko-śląskim. Inspiracje – związki – konsekwencje.
Celem konferencji było przybliżenie postaci Andreasa Gryphiusa w 400-lecie jego urodzin.
Andreas Gryphius (1616–1664) – wybitny przedstawiciel tzw. śląskiej szkoły poetyckiej – dla szerokiego grona pozostaje postacią anonimową. Ten świetny poeta i dramaturg, a jednocześnie prawnik i urzędnik, przez większość swego życia związany był z pograniczem wielkopolsko-śląskim. Urodził się w nieodległym Głogowie, kilka lat mieszkał u swego ojczyma w Starych Drzewcach, we Wschowie się uczył, tu też znalazł dla siebie żonę, a w Lesznie wydał kilka swych dzieł.
Podczas dwudniowych obrad wygłoszono 15 referatów, które dotyczyły zarówno postaci samego Gryphiusa, środowiska rodzinnego i intelektualnego, w którym funkcjonował oraz grona znajomych. Kilka wystąpień poświęconych było twórczości poety i dramaturga oraz miejsca jego postaci w kulturowej przestrzeni Głogowa i w sztuce.
W konferencji wzięli udział badacze reprezentujący rozmaite ośrodki, m.in.: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Uniwersytet Opolski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Muzeum Okręgowe w Lesznie, Muzeum Ziemi Wschowskiej.
ŻYCIE DUCHOWE NA ZIEMI WSCHOWSKIEJ I POGRANICZU WIELKOPOLSKO-ŚLĄSKIM
W dniach 22–23 października 2015 r. odbyła się konferencja naukowa poświęcona dziedzictwu historycznemu ziemi wschowskiej i pogranicza wielkopolsko-śląskiego. Tym razem w kręgu zainteresowania znajdowała się szeroka sfera zagadnień składających się na życie duchowe. Historyczna ziemia wschowska i pogranicze wielkopolsko-śląskie to obszar szczególny, gdzie przez stulecia egzystowały obok siebie wspólnoty katolików, protestantów i Żydów, Polaków, Niemców, Czechów i uchodźców z innych części Europy. Wspólna egzystencja na niewielkim obszarze prowadziła do nieuchronnych napięć i konfliktów, ale także powodowała wzajemne poznawanie się i przenikanie kultur. Konsekwencją spotkań ludzi, idei i mentalności jest dziś bogactwo kulturowego dziedzictwa materialnego i duchowego wszystkich tych miejsc, w których każda z wspólnot religijnych pozostawiła cząstkę siebie. Konferencja była pretekstem, by mówić o tych treściach, które są odbiciem wyższych, ponadczasowych wartości religijnych, obecnych na interesującym nas obszarze.
CONJUX, MATER, FILIA, SOROR, PROPINQUA, CIVIS…
KOBIETA NA ZIEMI WSCHOWSKIEJ I POGRANICZU WIELKOPOLSKO-ŚLĄSKIM
W dniach 23-24 X 2014 r. miała miejsce we Wschowie i Lesznie konferencja naukowa, ósma już z cyklu, przybliżająca wyniki badań nad kulturowym dziedzictwem historycznej ziemi wschowskiej i pogranicza wielkopolsko-śląskiego. Tym razem naukowcy reprezentujący różne dyscypliny nauki (m.in. archeolodzy, antropolodzy, literaturoznawcy, historycy, historycy sztuki, teologowie) prezentowali rezultaty swych naukowych dociekań w zakresie dziejów kobiet. O tym, że temat to niezwykle interesujący przekonali prelegenci, referując wyniki swych badań. Tematyka konferencji była niezwykle różnorodna, a przez to reprezentatywna, bo udało się naszkicować obraz kobiet z rozmaitych środowisk i z różnych epok, przybliżając władczynie i mieszczki, święte i kobiety z marginesu, arystokratki i drobne szlachcianki, kobiety przedsiębiorcze, zaangażowane w walkę narodowowyzwoleńczą i życie społeczne i te, oddane rodzinie i zajęciom domowym. Łącznie wygłoszono 37 referatów.
W dniach 10-11 września 2009 r. muzeum zorganizowało międzynarodową sesję naukową poświęconą 400. rocznicy założenia staromiejskiego cmentarza ewangelickiego we Wschowie i 300. rocznicy wielkiej epidemii dżumy, która nawiedziła miasto w latach 1709-10. Konferencja miała służyć pogłębieniu interdyscyplinarnej wiedzy na temat najstarszej zachowanej w Polsce i jednej z najstarszych w Europie nekropoli założonych poza murami miejskimi, jak również promocji tego wyjątkowego zabytku. Sesja objęta została honorowym patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Wojewody Lubuskiego, Marszałka Województwa Lubuskiego Starosty Powiatu Wschowskiego, Burmistrza Miasta i Gminy Wschowa oraz patronatem Europejskiego Roku Kreatywności i Innowacji 2009.
W 2004 r., w związku z 400. rocznicą budowy staromiejskiego kościoła ewangelickiego we Wschowie, muzeum zorganizowało konferencję poświęconą dziejom protestanckiej świątyni. W sesji uczestniczyli naukowcy z Polski i z Niemiec, a wygłoszone referaty pozwoliły na spojrzenie z nowej perspektywy na rozwój protestantyzmu na ziemi wschowskiej, jego wkład w podniesienie poziomu oświaty oraz wpływ na zmianę stosunków panujących w mieście i regionie.