W październiku tego roku przypada okrągłe 100 lat muzealnictwa we Wschowie. Czy wiedzieliście, że na przestrzeni ostatniego wieku, aż pięciokrotnie zmieniano siedzibę muzeum? Możecie je zobaczyć na grafice, czy rozpoznajecie wszystkie te budyni?
Zapraszamy do zapoznania się z historią muzealnictwa we Wschowie zamieszczoną w poniższym artykule, natomiast już nie długo do odwiedzenia nowej ekspozycji stałej przygotowywanej w związku z przypadającym jubileuszem.
Początki właściwego muzealnictwa we Wschowie sięgają początku lat dwudziestych minionego wieku, kiedy to utworzenie placówki muzealnej przyjęło sobie za cel powstałe wówczas Towarzystwo Badań i Pielęgnacji Ziemi Ojczystej (niem. Verein für Erforschung und Pflege der Heimat). Dzięki jego staraniom w dniach 6-14 października 1923 roku została otwarta dla zwiedzających pierwsza wystawa mieszcząca się w salach gmachu Królewskiego Katolickiego Seminarium Nauczycielskiego (Königlische Katolische Lehrerseminar), czyli budynku obecnego I Zespołu Szkół im. Stanisława Staszica we Wschowie. Neogotycki gmach został wzniesiony pod koniec XIX wieku, natomiast zlokalizowane w nim pierwotnie seminarium rozpoczęło swoją działalność w roku 1898. Nie wiemy niestety, w której dokładnie części tego ogromnego budynku zlokalizowana została pierwsza siedziba wschowskiego muzeum. Zaprezentowane w nim zabytki dały początek zbiorom ówczesnego muzeum.
W 1925 roku siedziba muzeum została przeniesiona do nowo wybudowanego Domu Powiatowego (dziś ul. Kazimierza Wielkiego 14), ulokowano ją w przyziemiu budynku. Ekspozycja podzielona została początkowo na pięć działów: archeologiczny, etnograficzny, historyczny, przyrodniczy i rękodzieła. Z czasem powstały także działy numizmatyki i sztuki. Przy muzeum działała ponadto biblioteka i archiwum. Pierwszym dyrektorem muzeum został nauczyciel seminarium nauczycielskiego i archeolog-dr Franz Pfützenreiter, który rozbudował kolekcję zabytków pradziejowych. Jesienią 1934 roku kierownictwo muzeum przejął aktywny na polu badań archeologicznych nauczyciel Karl Weigt, którego w maju 1940 roku zastąpił ostatni dyrektor tej placówki dr Wilhelm Schober -gimnazjalny profesor i kierownik archiwum. Ekspozycję muzeum można było zwiedzać w niedziele, od godz. 11:00 do 13:00. W pozostałe dni po uprzednim uzgodnieniu terminu. Prowadzono listę odwiedzin, z której wiemy, że w latach 30. frekwencja wynosiła ok. 1 500 osób rocznie, w tym przeważały grupy zorganizowane i szkolne. Niestety po zakończeniu II wojny światowej większość zabytków ze wschowskiego Heimatmuseum zaginęło, jedynie nieznaczna ich część, która ocalała została włączona do kolekcji obecnego Muzeum Ziemi Wschowskiej.
Przyczynkiem do reaktywacji wschowskiego muzealnictwa po II wojnie światowej stał się pomysł zorganizowania we Wschowie Izby Pamiątek, zgłoszony w 1964 roku przez Wschowskie Towarzystwo Kultury. Członkowie sekcji muzealnej WTK, przez osiem lat zajmowali się gromadzeniem eksponatów i pamiątek historycznych związanych z przeszłością historycznej ziemi wschowskiej. Dzięki przekazaniu przez Miejską Radę Narodową zabytkowej sali gotyckiej znajdującej się na parterze wschowskiego ratusza, udało się, w oparciu o dary mieszkańców, jak i zachowane zbiory przedwojennego muzeum regionalnego (niem. Heimatmuseum), przygotować pierwszą ekspozycję muzealną. Uroczyste otwarcie nowej placówki nastąpiło 22 lipca 1964 r. Wsparcia finansowego udzielił Narodowy Bank Polski, Bank Spółdzielczy, Wydział Wojewódzkiej Rady Narodowej. Patronat nad Izbą i jej zbiorami powierzono pracownikom Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, lecz organizacyjnie podlegała ona Miejskiej Radzie Narodowej. W 1967 roku na zaproszenie wschowskich muzealników gościł we Wschowie prof. dr Stanisław Lorenz-dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie. W tym samym roku powołana została rada muzealna. Izbę Pamiątek można było zwiedzać w każdą niedzielę, a przewodnikami po jej zbiorach byli członkowie sekcji muzealnej WTK.
Obecne Muzeum Ziemi Wschowskiej zostało powołane do istnienia 1 kwietnia 1968 roku na mocy decyzji podjętej przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej we Wschowie. (Uchwała nr 166/511/68 z dn. 22.03 1968 r.) Przekształcenie istniejącej Izby Pamiątek w muzeum regionalne stanowiło zwieńczenie wieloletnich zabiegów działaczy Wschowskiego Towarzystwa Kultury. Na siedzibę nowo powołanego Muzeum przeznaczono jedną z barakowych kamieniczek przy ówczesnym pl. Jedności Robotniczej (obecnie pl. Zamkowy 2), o których renowację członkowie Towarzystwa zabiegali od początku swojej działalności. Przedłużający się remont zabytkowej kamienicy stanowiącej siedzibę muzeum, sprawił, że uroczyste otwarcie nastąpiło dopiero 22 lipca 1970 roku. W 1975 roku, dzięki adaptacji pomieszczeń po Powiatowym Inspektoracie Oświaty, mieszczących się w sąsiedniej kamienicy nr 3, powierzchnie ekspozycyjne uległy, prawie dwukrotnemu zwiększeniu8. Przestrzeń tą przeznaczono na prezentację zbiorów.
W 2014 w związku z oficjalnym otwarciem nowej siedziby w budynku dawnej Rezydencji Jezuickiej przy pl. Farnym 3, przygotowano nową stałą wystawę poświęconą dziejom miasta. W siedzibie muzeum parzy pl. Zamkowym 2 rozbudowano natomiast wystawę poświęconą protestanckiej przeszłości Wschowy. Dzięki środkom z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego zakupiono ponad 300 prac Eugeniusza Geta-Stankiewicza oraz nowoczesne systemy oświetlenia, nowe gabloty i kioski multimedialne.
